Om een blijvende verbetering in het onderwijs te bewerkstelligen op het gebied van differentiëren is een innovatietraject nodig. Door te kijken of de resultaten van de leerlingen verbeteren door het veranderde gedrag van docenten, wordt zichtbaar of de interventie succesvol is geweest. Door Sims et al. (2023) is een meta-analytisch onderzoek uitgevoerd waarin onderzocht is wat nodig is, in de professionalisering van docenten om het onderwijs te veranderen op een zodanige manier, dat dit weerspiegeld is in de scores van leerlingen.
In figuur 1 is schematisch weergegeven hoe de professionalisering als interventie succesvol kan zijn om een onderwijsverbetering in differentiëren te bewerkstelligen en wat hiervoor nodig is. Van Casteren et al. (2017) heeft in interviews en focusgesprekken onderzocht wat bij differentiëren belangrijk is om het tot een succes te maken. Hier worden voldoende kennis en inzicht, motivatie en een open houding, vaardigheden en samenwerking het meest genoemd.
Innovatietraject
In de huidige organisatie waar ik werkzaam ben, heeft de schoolleiding mij gevraagd om mee te helpen aan het ontwikkelen van de jaarplannen voor de onderbouw en het verzorgen van een workshop met hierin handvatten om te differentiëren in de klas. Meer informatie?
Het innovatietraject zal starten met een of meerdere bijeenkomsten waarin inzicht en draagvlak wordt gecreëerd rondom differentiëren. Een eerste stap is om met elkaar als team hetzelfde inzicht te hebben over wat differentiëren is en waarom dat belangrijk is voor leerlingen.
Om een blijvende verandering te borgen in de onderwijspraktijk, vloeien uit de professionalisering van de docenten en organisatie (Sims et al. 2023) drie interventies (zie figuur 2):
Jaarplan Door jaarlijks een breedgedragen jaarplan op te stellen, kan gewerkt worden met concrete doelen die ervoor zorgen dat er cyclisch gewerkt kan worden aan de onderwijsverbetering gedifferentieerd lesgeven. Bovendien zorgt het ervoor dat het geborgd wordt in de lespraktijk en dat er gewerkt wordt vanuit dezelfde visie, waardoor draagvlak ontstaat. Draagvlak en motivatie is belangrijk volgend Van Casteren et al. (2017). Zij hebben in een onderzoek docenten geïnterviewd wat in de praktijk belangrijk is bij differentiëren. Het jaarplan dient voort te vloeien uit een teamplan, wat weer voortvloeit uit het schoolplan van de organisatie en het koersplan van de overkoepelende onderwijsstichting. Door het borgen van differentiatie op alle beleidsniveaus tot aan de klas, ontstaat een heldere missie om gedifferentieerd les te geven.
Scholing Docenten moeten handelingsrepertoire ontwikkelen en bekwamer worden in het uitvoeren van gedifferentieerde lessen. Hiervoor moet scholing, tijd en geld beschikbaar worden gemaakt, zodat de onderwijsverbetering kans van slagen heeft en leerlingen betere resultaten behalen. Deze website biedt alvast de eerste handvatten om als professional mee aan de slag te gaan.
Samenwerking De samenwerking in een team moet gefaciliteerd worden. Dit zorgt voor een breed gedragen en uitgevoerde onderwijsverbetering, waardoor het uiteindelijk mogelijk is om als organisatie een brede brugklas op te zetten. Door de samenwerking kunnen docenten ook van elkaar leren, successen vieren en steun bij elkaar zoeken. Volgens de ondervraagde docenten in het onderzoek van Van Casteren et al. (2017) is de samenwerking in teams essentieel om differentiëren te kunnen borgen in de dagelijkse onderwijspraktijk.